มารู้จักกับ Capo กัน

หนีบๆๆ

ความนิยมของการร้องและเล่นกีตาร์อัดคลิปลง YouTube ทุกวันนี้ เป็นเรื่องที่สามารถเห็นได้ทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นลูกเด็ก เล็กแดง ผู้ใหญ่ขนาดไหน ทุกคนสามารถเล่นกีตาร์ร้องเพลงอะไรก็ได้ ลงใน YouTube เผลอๆ จะดังเป็นกระแสเอาด้วย เอาล่ะเรื่องการร้องเพลง คงไม่ใช่ปัญหาใหญ่ ปัญหาใหญ่จริงๆ ก็คือการเล่นกีตาร์ การร้องเพลงยังพอจะกล้อมแกล้มไปได้ แต่การเล่นกีตาร์นี่สิ จะจับคอร์ดให้แม่นๆ ร้องไปด้วยมันก็ยากเอาเรื่องนะเพราะการเล่นคอร์ดถ้าลงตัว เข้ากับคีย์เสียงร้องจะทำให้เพลงที่ร้องเพราะขึ้น  ทุกวันนี้ด้วยอะไรมันก็ง่ายๆ เราก็ต้องหาวิธีที่ง่ายที่สุดเพื่อที่จะให้เล่นกีตาร์ง่ายๆ ร้องเข้าคีย์ เราก็เลยมีอุปกรณ์เสริมสักหน่อย นั่นก็คือที่หนีบ ที่เรียกกันว่า Capo นั่นเอง เราใช้ Capo เพื่อให้เล่นคอร์ดง่ายๆ ไม่ต้องจับคอร์ดยากๆ เพื่อให้ร้อง เข้าคีย์ จะได้ไม่ต้องไปพะวงกับคอร์ดมาก ซึ่งในความเป็นจริง เราใช้ Capo ได้ยังไม่เต็มที่นัก จริงแล้ว Capo ยังสามารถทำอะไรให้เราได้มากกว่าแค่หนีบให้เล่นง่ายๆ ร้องให้เข้ากับคีย์ เอาล่ะมารู้จักกับ Capo กันให้มากขึ้นดีกว่า

คำเตือน : อย่างที่เกริ่นไปตอนต้น เราอาจจะใช้ Capo ได้อย่างไม่เต็มที่ จริงๆ แล้ว Capo นั้นสามารถเอามาทดลองได้หลายอย่าง แม้ในเบสิกจริงๆ เราอาจจะรู้จักแค่เอาไว้หนีบเพื่อให้เล่นง่ายๆ แค่นั้นก็พอ แต่ไหนๆ ก็มีของเล่นมาแล้วก็ใช้ให้มันคุ้มสักหน่อย มาดูกันว่า เจ้าของเล่นชิ้นนี้ทำอะไรให้คุณได้บ้าง

เอาล่ะมารู้จัก Capo ก่อนดีกว่า ว่ามันทำอะไรให้เราได้ บ้าง แล้วความลับอันลึกซึ้งของมัน เราสามารถ ทำอะไรได้อีกกับสิ่งที่เรียกว่า Capo นี้

1. ตัวหนีบ

หน้าที่ของ Capo ในลำดับแรก จริงๆ มันทำหน้าที่เหมือน Nut ของ Guitar หรือจะมองว่ามันเป็นนิ้วชี้ที่เอาไว้ทาบเป็นบาร์คอร์ดก็ได้ เวลาที่เราเล่นกีตาร์สายเปิดที่ตั้งสายแบบปกติ ถ้าดีดสายเปิดทั้ง 6 สาย เราจะได้โน้ต สาย 6 E สาย 5 A สาย 4 D สาย 3 G สาย 2 B สาย 1 E ตามลำดับ แต่ถ้าหากเราเอา Capo ไปหนีบที่เฟร็ตที่ 2 เราจะได้ สาย 6 F# สาย5 B สาย 4 E สาย 3 A สาย 2 C# สาย 1 F# ซึ่งพอระดับเสียงเปลี่ยน จะทำให้รูปคอร์ดที่เราจับแบบปกติ ได้เสียงที่เปลี่ยนไป

1. จากคอร์ดง่ายๆ

พอระดับเสียงเปลี่ยนไป ก็จะทำให้คอร์ดเบสิกที่จับได้ง่ายๆ เช่นคอร์ด C-G-Am-Dm เราเล่นในรูปแบบการจับเดิม แต่เสียงที่ได้จะสูงขึ้น สมมติเรา Capo ที่เฟร็ตที่ 2 เสียงของคอร์ดที่ได้จะเปลี่ยนไปจาก C เป็น D จาก G เป็น A จาก Am เป็น Bm จาก Dm เป็น Em โดยที่เราจับในรูปแบบการจับคอร์ดเดิม ซึ่งสามารถทำให้เสียงโดยรวมเป็นของคีย์ D Major

1. ร้องง่ายเล่นง่าย

ในกรณีนี้ จะทำให้เราสามารถเปิดหนังสือเพลง หรือคอร์ดจากเน็ต สมมติว่ามันเป็นคอร์ด ในคีย์ D เราสามารถเล่นทุกคอร์ดโดย จับรูปคอร์ด แบบคีย์ C ทั้งหมดได้ ดังนั้นเรื่องที่จะตัดไปได้เลย ก็คือคอร์ดทาบ หรือบาร์คอร์ด ที่ทำให้เมื่อยมือ แล้วคราวนี้เราสามารถ เลื่อนหาคีย์ที่เหมาะกับเสียงร้อง เราได้โดยที่ไม่ต้องไปเปลืองแรงจับคอร์ด ยากๆ

เพิ่มความคุ้มค่าขึ้นหน่อย   

            ใน 3 ข้อเบื้องต้น เป็นการใช้ Capo ในแบบที่นิยมใช้ในปัจจุบัน คราวนี้ความลึกซึ้งในการใช้ Capo เราสามารถทำอะไรได้อีกบ้าง แล้วเราควรจะหนีบมันอย่างไรตรงไหน เพื่ออะไรยังไง เราลองมาดูกันครับ

1. พื้นที่ในการหนีบ

คำถามแรก ก็คือจริงๆ เราควรจะหนีบเจ้า Capo ตรงไหน เพราะการหนีบ Capo สิ่งที่จะเปลี่ยนเป็นอย่างแรกก็คือสิ่งที่เรียกว่า Voicing Chord เสียงคอร์ดจะเปลี่ยนไป บางรูปคอร์ดที่เราจับแล้ว มีสายเปิด พอใช้ Capo จะทำระดับเสียงแตกต่างจากเดิม ในตัวอย่าง เราจะ Capo ที่เฟร็ต 3 กับ 4 ใช้รูปคอร์ด ของ C-Em7-Fmaj#11 (คอร์ด F แบบมีสายเปิด 2 สายล่าง) และ G โดยที่ถ้าเราคาด Capo ที่สาย 3 แล้วจับรูปแบบคอร์ดเดิม เราจะได้เสียงของ Eb-Gm7-Abmaj7#11-Bb ซึ่งคอร์ดพวกนี้ถ้าไม่มี Capo จะต้องทาบที่เฟร็ต 3 พอมีก็จะง่ายขึ้น แต่พอเราคาด Capo ไว้ที่เฟร็ต 4 แล้วจับรูปคอร์ดแบบ C-Em7-Fmaj#11-G เสียงคอร์ดที่เราจะได้ก็คือ E-G#m7-Amaj7#11-B โดยที่เราจะได้เสียงคอร์ดเหล่านี้โดยจับคอร์ดแบบเบสิก ปัญหาก็คือถ้าหากเราคิดแผลงๆ เช่น เรา Capo ที่เฟร็ต 3 แต่เราอยากจับรูปคอร์ดเหมือนที่เราเล่น ตอนที่เราคาด Capo ที่เฟร็ต 4 ล่ะ ใช่คุณสามารถทดลองได้ แต่ซาวด์ที่ออกมา อาจจะไม่ดีก็เป็นได้ ดังนั้น นอกจากคาด Capo แล้ว เราต้องหาคีย์ที่เหมาะสมกับการคาด Capo ด้วยครับ ในตัวอย่างนี้ เราคาดที่เฟร็ต 3 ในเฟร็ต 3 จะมีโน้ตอย่าง Bb กลายเป็นสายเปิดสาย 3 ดังนั้นโน้ตตัวนี้อาจจะไม่เหมาะกับคีย์ทาง # หรือคีย์ที่ไม่มีโน้ตตัวนี้ เช่นเดียวกัน เมื่อคาด Capo ที่เฟร็ต 4 จะมีโน้ตอย่าง D# ที่สาย 2 ถ้าคอร์ดชุดที่เราจะเล่น ไม่มีโน้ตนี้ ก็จะทำให้เสียงแปร่งๆ ได้ ถ้าจะใช้ Capo ให้คุ้ม อยากให้ลองศึกษาเรื่องโน้ตในคีย์ สักหน่อยก็จะดีครับ

1. ขยายขอบเขตแห่งการเกา

เอาล่ะ นอกจากจะทำให้เราเล่นคอร์ดต่างๆ ได้ง่ายมากขึ้นแล้ว เสียงของคอร์ดดูกว้างขึ้นเราสามารถเล่นคอร์ดสายเปิดได้ การขยายขอบเขตในการเล่นก็ทำได้ง่ายโดยเฉพาะการเพิ่มมิติให้กับเสียงที่เล่นออกไป ในตัวอย่างที่คลาสสิคที่สุดก็คือเพลงอมตะที่ชื่อ Hotel California ที่ตอนแต่งมาตอนแรกเป็นรูปคอร์ดในคีย์ E minor แต่ด้วยเหตุผลบางอย่างทำให้ต้องคาด Capo แล้วเล่นในคีย์ B minor และด้วยความที่ Eagles มีมือกีตาร์หลายคน ทำให้บางครั้งก็สามารถเล่นคอร์ดใน Position ปกติ ประสานไปกับเสียงกีตาร์ที่คาด Capo ได้ ทำให้ได้เสียงประสานของกีตาร์ที่ฟังดูเท่มาก นี่เป็นตัวอย่างเล็กๆ น้อยๆ ของการขยายความคอร์ด ด้วยการเล่น Picking และ Capo ในตัวอย่างเป็นคอร์ดที่ใช้ในเพลง Hotel California เอามาปรับนิดหน่อย ลองเล่นเทียบกับรูปคอร์ดที่ใช้ Capo คาดดู

1. ทดลองอะไรแปลกๆ

ยุคนี้เป็นยุคที่เราทดลองอะไรแปลกๆ เพื่อที่จะเป็นสไตล์ส่วนตัว Capo ก็เช่นกัน เราสามารถคาด Capo สองถึง 3 ตัวได้ อาจจะตั้งสายแปลกๆ หรือคาด Capo ไว้ที่เฟร็ตลึกๆ ซึ่งบางครั้งอาจจะทำให้คุณเล่นแค่นิ้วเดียว ได้เสียงคอร์ดแปลกๆ มากมาย ต้องลองทดลองดู